BA là gì? Học ngành gì? Làm sao để trở thành Business Analyst?

BA là gì? Business Analyst (BA) là vị trí đóng vai trò then chốt trong việc kết nối bộ phận kinh doanh và bộ phận kỹ thuật, đảm bảo các giải pháp phần mềm được phát triển đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp. Nhưng để trở thành một BA chuyên nghiệp, đòi hỏi cần những kiến thức và kỹ năng chuyên môn gì? Cùng VietnamWorks HR Insider đi tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây nhé!

Business Analyst (BA) là gì?

BA là viết tắt của từ Business Analyst, hay còn được gọi là Chuyên viên Phân tích Nghiệp vụ. Đây là một vị trí quan trọng trong các doanh nghiệp, đóng vai trò cầu nối giữa bộ phận kinh doanh và bộ phận kỹ thuật.

BA là gì?

BA có trách nhiệm thu thập, phân tích và đánh giá các yêu cầu kinh doanh, sau đó đề xuất giải pháp phù hợp để tối ưu hóa hoạt động của doanh nghiệp.

Nghề BA có nhiều hướng phát triển, tùy thuộc vào từng lĩnh vực và mục tiêu nghề nghiệp. Thông thường, công việc của BA được chia thành ba nhóm chính:

• Vận hành: BA tập trung vào quản lý nguồn lực như tài chính, thời gian và nhân sự, liên quan đến việc triển khai các dự án. Các vị trí điển hình bao gồm Project Manager, Product Manager, Program Manager và CIO.
• Quản lý: BA tham gia quản lý đội nhóm và các chương trình, với những vai trò như BA Team Lead, BA Practice Lead, BA Program Lead và tiến xa hơn là BA Manager hay Business Relationship Manager.
• Xây dựng chiến lược: BA tập trung vào việc định hình và phát triển chiến lược kinh doanh dài hạn các vị trí như Business Architect và Enterprise Architect.

Học ngành gì để trở thành Business Analyst

Hiện nay, không có ngành học nào cụ thể đào tạo ra Business Analyst (BA) tại Việt Nam. Tuy nhiên, có một số ngành học hỗ trợ nền tảng kiến thức và kỹ năng cần thiết để theo đuổi nghề nghiệp này, bao gồm:

Trở thành Business Analyst nên học ngành gì?

Ngành hệ thống thông tin quản lý (MIS)

• Sinh viên theo học ngành này được trang bị ba nhóm kiến thức chính: kinh tế, công nghệ thông tin và hệ thống thông tin quản lý, cùng các kỹ năng mềm cần thiết. 
• Ngành này phù hợp với BA chuyên về quản lý và vận hành hệ thống thông tin, phân tích dữ liệu kinh doanh và tối ưu hóa hoạt động quản trị doanh nghiệp thông qua công nghệ.

Công nghệ thông tin (CNTT)

• Nắm vững kiến thức về phần mềm, phần cứng, mạng, lập trình,… giúp BA thấu hiểu các hệ thống và công nghệ mà họ phân tích.
• Ngành CNTT phù hợp với BA chuyên về phân tích hệ thống, phân tích yêu cầu và thiết kế hệ thống.

Nhóm ngành kinh tế – quản lý

• Cung cấp kiến thức nền tảng về kinh doanh, quản trị, tài chính, kế toán,… giúp BA hiểu rõ các hoạt động và mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
• Các ngành phù hợp: Quản trị kinh doanh, Quản trị lữ hành, Quản trị nguồn nhân lực, Kinh doanh quốc tế, Thương mại, Ngoại thương, Marketing, v.v.
• Nhóm ngành kinh tế – quản lý phù hợp với BA chuyên về phân tích nghiệp vụ, lập kế hoạch kinh doanh và quản lý dự án.

Bất kể học ngành gì, bạn cũng cần tự học và trau dồi thêm các kiến thức và kỹ năng cần thiết cho BA. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tham gia các khóa học và chứng chỉ về BA để nâng cao năng lực chuyên môn và cơ hội việc làm. Đặc biệt, bạn nên tham gia các dự án thực tế hoặc tìm kiếm cơ hội thực tập nghề nghiệp có liên quan đến BA để tích lũy kinh nghiệm khi đang còn là sinh viên hoặc mới ra trường.

Lộ trình phát triển thành BA phù hợp với những ai?

Business Analyst đang ngày càng trở nên hot và thu hút nhiều sự quan tâm. Vậy ai là những người phù hợp để theo đuổi con đường này? Để trở thành một Business Analyst, những đối tượng sau có lợi thế lớn:

• Kỹ sư hoặc chuyên viên công nghệ thông tin: Với nền tảng kỹ thuật vững chắc, các kỹ sư IT có lợi thế khi hiểu sâu về các công cụ kỹ thuật. Tiếp theo, cần trau dồi kiến thức kinh doanh, tư duy chiến lược và kỹ năng phân tích số liệu để phát triển sự nghiệp.
• Chuyên viên kinh doanh trong lĩnh vực tài chính, chứng khoán, bảo hiểm: Những người trong lĩnh vực này đã có nền tảng về kinh doanh và phân tích dữ liệu, chỉ cần bổ sung kỹ năng kỹ thuật là có thể chuyển hướng thành công sang vị trí Business Analyst.
• Nhà quản lý, điều hành doanh nghiệp: Việc phát triển tư duy quản trị cùng khả năng phân tích số liệu giúp các nhà quản lý dễ dàng nắm bắt vai trò của Business Analyst để hỗ trợ tối ưu hóa chiến lược và thúc đẩy tăng trưởng doanh nghiệp.

Mô tả công việc của Business Analyst

Là cầu nối giữa mảng kinh doanh và kỹ thuật, Business Analyst đóng vai trò chủ chốt trong việc thu thập, phân tích nhu cầu, đưa ra giải pháp và tối ưu hóa các quy trình nghiệp vụ. Vậy công việc cụ thể của BA là gì? Dưới đây là bản mô tả công việc BA được tổng hợp từ các tin tuyển dụng được đăng tải trên các website tìm việc uy tín. Những thông tin này sẽ cung cấp cho bạn về các nhiệm vụ mà các Business Analyst cần thực hiện:

Thu thập và phân tích nhu cầu

• Gặp gỡ, phỏng vấn khách hàng để hiểu rõ yêu cầu và mong muốn của họ.
• Phân tích các dữ liệu kinh doanh, quy trình làm việc hiện tại để xác định vấn đề và cơ hội cải thiện.
• Tạo tài liệu mô tả yêu cầu (BRD) chi tiết, rõ ràng.

Mô tả công việc của một Business Analyst

Đề xuất giải pháp

• Dựa trên kết quả phân tích, đề xuất các giải pháp phù hợp, đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
• Xác định các lựa chọn giải pháp, đánh giá ưu nhược điểm của từng phương án.
• Lựa chọn giải pháp tối ưu và xây dựng kế hoạch thực hiện.

Quản lý dự án

• Làm việc với các bên liên quan (khách hàng, đội ngũ phát triển,…), đảm bảo dự án được thực hiện đúng tiến độ, ngân sách và chất lượng như kế hoạch đã đề ra.
  Theo dõi tiến độ dự án, xác định và giải quyết các rủi ro tiềm ẩn có thể xảy ra.
  Cập nhật thông tin cho các bên liên quan về tình trạng dự án.

Kiểm tra và thử nghiệm

• Tham gia vào quá trình kiểm tra và thử nghiệm hệ thống, đảm bảo hệ thống đáp ứng đúng yêu cầu.
• Phát hiện và báo cáo lỗi, đề xuất sửa chữa.

Tài liệu hóa

• Viết các tài liệu hướng dẫn sử dụng, tài liệu đào tạo cho người dùng.
• Cập nhật tài liệu mô tả yêu cầu (BRD) khi có thay đổi.

Ngoài ra, BA còn tham gia vào một số hoạt động khác như:

• Nghiên cứu thị trường, tham khảo các nguồn nghiên cứu đối thủ thị trường mới nhất hiện nay.
• Đánh giá hiệu quả của các hoạt động kinh doanh
• Lập kế hoạch chiến lược.
• Đào tạo nhân viên.

Khác nhau giữa Business Intelligence Analyst và Business Analyst (BA) là gì ?

Sự khác biệt giữa BA (Business Analytics) và Business Intelligence Analyst nằm ở cách tiếp cận và loại thông tin mà mỗi giải pháp cung cấp cho doanh nghiệp. Cả hai đều giúp thu thập và phân tích dữ liệu để đưa ra quyết định tốt hơn, nhưng có sự khác biệt rõ ràng:

• BI (Business Intelligence) tập trung vào việc thu thập và phân tích dữ liệu lịch sử để xác định “Điều gì đã xảy ra?” và cải thiện hiệu suất hiện tại. BI giúp các tổ chức tăng doanh thu và đạt lợi thế cạnh tranh thông qua phân tích mô tả dữ liệu.
• Trong khi đó, BA (Business Analyst) không chỉ dừng lại ở việc xem xét dữ liệu quá khứ mà còn phân tích “Tại sao điều đó xảy ra?” để đưa ra dự đoán cho tương lai. BA cung cấp các phân tích dự đoán, sử dụng các công cụ và công nghệ như machine learning để mô hình hóa dữ liệu và dự đoán các thay đổi.

Kỹ năng cần có của một BA chuyên nghiệp

Để trở thành một Business Analyst (BA) thành công, bạn cần trang bị cho mình cả kỹ năng cứng và kỹ năng mềm. Dưới đây là một số kỹ năng quan trọng nhất mà một BA cần sở hữu:

Kỹ năng cần có của BA là gì?

Kỹ năng cứng

• Kiến thức về lĩnh vực kinh doanh: BA cần có hiểu biết sâu sắc về cách thức hoạt động của doanh nghiệp, bao gồm các quy trình, mô hình kinh doanh và chiến lược như quy trình hoạch định chiến lược marketing, kế hoạch kinh doanh,…
• Kỹ năng phân tích: BA cần có khả năng thu thập, phân tích và diễn giải dữ liệu để xác định các vấn đề và cơ hội. Họ cũng cần có khả năng sử dụng các công cụ và kỹ thuật phân tích khác nhau.
• Kỹ năng giao tiếp: BA cần có khả năng giao tiếp hiệu quả bằng cả lời nói và văn bản với các bên liên quan khác nhau, bao gồm các nhà quản lý, nhân viên, khách hàng và nhà cung cấp, từ đó xây dựng mối quan hệ trong kinh doanh lâu dài.
• Kỹ năng viết: BA cần có khả năng viết tài liệu rõ ràng, súc tích và dễ hiểu, chẳng hạn như yêu cầu kinh doanh, trường hợp kinh doanh và tài liệu thiết kế hệ thống.
• Kiến thức về công nghệ: BA cần có hiểu biết cơ bản về các hệ thống và công nghệ thông tin, bao gồm phần mềm, phần cứng và mạng.

Kỹ năng mềm

• Kỹ năng giải quyết vấn đề: BA cần có khả năng xác định và giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả. Họ cũng cần có khả năng tư duy sáng tạo và đưa ra các giải pháp sáng tạo.
• Kỹ năng ra quyết định: BA cần có khả năng thu thập và phân tích thông tin để đưa ra quyết định sáng suốt. Họ cũng cần phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình.
• Kỹ năng quản lý dự án: BA cần có khả năng lập kế hoạch, thực hiện và theo dõi các dự án. Họ cũng cần có khả năng quản lý các bên liên quan và tài nguyên dự án.
• Kỹ năng làm việc nhóm: BA cần có khả năng làm việc hiệu quả với các thành viên khác trong nhóm để đạt được mục tiêu chung.
• Kỹ năng thích nghi: BA cần có khả năng thích nghi với những thay đổi và học hỏi những điều mới. Họ cũng cần có khả năng linh hoạt và sẵn sàng đối mặt với những thách thức mới.

Ngoài những kỹ năng trên, BA cũng cần có đạo đức nghề nghiệp cao và luôn đặt lợi ích của doanh nghiệp lên hàng đầu.

Mức lương cho ngành Business Analyst là bao nhiêu?

Theo khảo sát của PayScale, mức lương trung bình của một Business Analyst trên thế giới vào khoảng 65,573 USD/năm. Con số này có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm, ngành nghề và quy mô công ty. 

Tại Việt Nam, mức lương của BA cũng khá cạnh tranh và có xu hướng tăng trưởng. Mức lương Business Analyst có thể dao động từ 10 – 15 triệu đồng/tháng ở vị trí Fresher, 15-20 triệu đồng Junior, 20-40 triệu/ đồng Senior và 40-60 triệu/đồng trở lên cho vị trí Quản lý.

BA là gì? Đây chính là một nghề nghiệp đầy tiềm năng với nhiều cơ hội phát triển. Để trở thành một BA chuyên nghiệp, bạn cần có kiến thức chuyên môn về kinh doanh, kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề, cũng như kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm tốt. Nếu bạn đam mê công việc phân tích, sáng tạo và muốn góp phần tạo ra những giá trị thiết thực cho doanh nghiệp, thì BA là một lựa chọn nghề nghiệp lý tưởng dành cho bạn.

Nếu bạn quan tâm đến các vị trí việc làm BA, hãy truy cập ngay website VietnamWorks để được cập nhật những vị trí tuyển dụng mới nhất nhé!

Nắm bắt thông tin tuyển dụng mới nhất và tham gia ứng tuyển tại VietnamWorks! Top các nhà tuyển dụng cùng việc làm tiềm năng đa dạng: DKSH tuyển dụng, Apollo tuyển dụng, Metub tuyển dụng, Garena tuyển dụng, Yeah1 tuyển dụng, tuyển dụng CGV, VieON tuyển dụng và Galaxy tuyển dụng.

— HR Insider —

VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam

Xem thêm các bài viết sau có liên quan:

• Hikikomori là gì? Khám phá về lối sống ẩn dật này
• Bartender là gì? Công việc và kỹ năng cần thiết để trở thành bartender
• Sao michelin là gì? Ý nghĩa và tầm quan trọng trong ẩm thực
• Cameo là gì? Hiểu rõ về vai trò khách mời đặc biệt
• Producer là gì? Vai trò của nhà sản xuất trong các lĩnh vực nghệ thuật
• Hrbp là gì? Giải thích về chức năng của Business Partner trong nhân sự
• MMO là gì? Tìm hiểu về thể loại game trực tuyến đa người chơi
• PT là gì? Trách nhiệm và vai trò của huấn luyện viên cá nhân
• Commission là gì? Khám phá khái niệm và cách tính toán chế độ đãi ngộ