Khám phá các loại hình doanh nghiệp phổ biến nhất năm 2024

Trong nền kinh tế phát triển không ngừng, việc lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự thành công của một doanh nghiệp. Mỗi loại hình doanh nghiệp sẽ có đặc điểm, quyền lợi và nghĩa vụ riêng. Bài viết này, HR Insider sẽ giúp bạn khám phá các loại hình doanh nghiệp phổ biến hiện nay, cũng như những yếu tố cần xem xét khi lựa chọn mô hình phù hợp cho doanh nghiệp của mình.

Loại hình doanh nghiệp là gì?

Loại hình doanh nghiệp là dạng cơ cấu mà các cá nhân hoặc tổ chức lựa chọn khi có ý định thành lập công ty. Các loại hình này được quy định rõ ràng trong Luật Doanh nghiệp và mỗi loại sẽ có những quyền lợi, nghĩa vụ cùng cách thức tổ chức riêng biệt. Những quy định này được pháp luật xác định cụ thể, giúp chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông hay người quản lý công ty nắm rõ trách nhiệm của mình trong việc thành lập, phát triển và chấm dứt hoạt động doanh nghiệp.

Các loại hình doanh nghiệp phổ biến

Các loại hình doanh nghiệp hợp pháp tại Việt Nam

Theo quy định của luật doanh nghiệp hiện hành, có 5 loại hình doanh nghiệp khác nhau. Khi đăng ký thành lập, mỗi doanh nghiệp sẽ được cấp một mã số doanh nghiệp (hay còn gọi là mã số thuế) duy nhất. Mỗi loại hình doanh nghiệp có những đặc điểm riêng biệt như sau:

Công ty TNHH một thành viên

Công ty TNHH một thành viên là doanh nghiệp do một tổ chức hoặc cá nhân sở hữu hoàn toàn. Trong đó, chủ sở hữu chịu trách nhiệm về nợ và nghĩa vụ tài sản của công ty trong phạm vi vốn điều lệ.

Công ty TNHH một thành viên

Ưu điểm của công ty TNHH một thành viên:

• Các thành viên chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp, giảm thiểu rủi ro cho chủ sở hữu.
• Cơ cấu tổ chức đơn giản nhất trong số các loại hình doanh nghiệp.
• Chủ sở hữu có toàn quyền quyết định mọi vấn đề liên quan đến công ty mà không gặp trở ngại từ các bên khác.
• Có thể phát hành trái phiếu để huy động vốn theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020.

Nhược điểm của công ty TNHH một thành viên:

• Khả năng huy động vốn bị hạn chế do chỉ có một thành viên và không được phát hành cổ phiếu.
• Lương của chủ sở hữu không được tính vào chi phí của doanh nghiệp.

Công ty TNHH hai thành viên trở lên

Công ty TNHH hai thành viên trở lên là loại hình doanh nghiệp gồm từ 2 đến 50 thành viên, có thể là cá nhân hoặc tổ chức. Các thành viên chịu trách nhiệm về nợ và nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp.

Ưu điểm của công ty TNHH hai thành viên trở lên:

• Tư cách pháp nhân hạn chế rủi ro cho các thành viên trong phạm vi vốn góp.
• Số lượng thành viên không quá lớn giúp việc quản lý và điều hành công ty trở nên đơn giản.
• Chế độ chuyển nhượng vốn được quy định rõ ràng, giúp kiểm soát việc thay đổi thành viên và hạn chế sự thâm nhập của người lạ.
• Được phép phát hành trái phiếu để huy động vốn theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020.

Nhược điểm của công ty TNHH hai thành viên trở lên:

• Phải tuân thủ quy định pháp lý nghiêm ngặt hơn so với doanh nghiệp tư nhân hay công ty hợp danh.
• Không được phép phát hành cổ phiếu để thu hút vốn đầu tư.

Công ty cổ phần

Công ty cổ phần là doanh nghiệp mà vốn điều lệ được chia thành nhiều cổ phần và cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài chính trong phạm vi vốn đã góp. Công ty cổ phần có quyền phát hành chứng khoán và có tư cách pháp nhân kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Ưu điểm của công ty cổ phần:

• Chế độ trách nhiệm hữu hạn giúp giảm rủi ro cho các cổ đông.
• Khả năng huy động vốn cao qua việc phát hành cổ phần.
• Việc chuyển nhượng cổ phần dễ dàng và không cần thực hiện thủ tục với cơ quan đăng ký doanh nghiệp.

Nhược điểm của công ty cổ phần:

• Quản lý và điều hành có thể phức tạp do số lượng cổ đông lớn.
• Các cổ đông sáng lập có thể bị mất quyền điều hành công ty.
• Việc thành lập và quản lý công ty cổ phần bị chi phối bởi nhiều quy định pháp lý.
• Chuyển nhượng cổ phần có thể chịu thuế thu nhập cá nhân theo quy định dù công ty không có lãi.

Công ty hợp danh

Công ty hợp danh là một loại hình doanh nghiệp trong đó:

• Phải có ít nhất hai thành viên hợp danh, ngoài ra còn có thể có thành viên góp vốn.
• Các thành viên hợp danh là cá nhân, có trình độ chuyên môn và uy tín, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình về các nghĩa vụ của công ty.
• Thành viên góp vốn chỉ phải chịu trách nhiệm trong giới hạn số vốn mà họ đã đóng góp vào công ty.

Công ty hợp danh có tư cách pháp nhân từ khi nhận được Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.

Công ty hợp danh

Ưu điểm của công ty hợp danh:

• Tận dụng được uy tín cá nhân của nhiều người.
• Chế độ liên đới chịu trách nhiệm vô hạn giúp tạo niềm tin từ các đối tác và khách hàng.
• Việc quản lý dễ dàng hơn nhờ số lượng thành viên ít và sự tin tưởng lẫn nhau.

Nhược điểm của công ty hợp danh:

• Chế độ liên đới chịu trách nhiệm vô hạn làm tăng mức độ rủi ro cho các thành viên hợp danh.
• Thành viên góp vốn không có quyền quản lý công ty, dẫn đến hạn chế trong quyền lợi của họ.
• Đây thường là lựa chọn cho các doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực chuyên môn, chẳng hạn như các công ty luật.
• Công ty hợp danh không có quyền phát hành chứng khoán.

Doanh nghiệp tư nhân

Doanh nghiệp tư nhân là một dạng doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và chịu trách nhiệm toàn bộ bằng tài sản cá nhân về mọi hoạt động của doanh nghiệp. Chủ sở hữu duy nhất của doanh nghiệp tư nhân là một cá nhân và loại hình này không có tư cách pháp nhân.

Chủ doanh nghiệp tư nhân đóng vai trò là đại diện hợp pháp của doanh nghiệp. Đồng thời, họ có quyền quyết định toàn bộ hoạt động kinh doanh cũng như cách sử dụng lợi nhuận sau thuế và thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật. Chủ doanh nghiệp tư nhân có thể tự mình điều hành hoặc thuê người khác quản lý doanh nghiệp. Nếu thuê một giám đốc, chủ doanh nghiệp vẫn phải chịu trách nhiệm về tất cả các hoạt động của doanh nghiệp.

Ưu điểm của doanh nghiệp tư nhân:

• Là chủ sở hữu duy nhất, doanh nghiệp tư nhân có toàn quyền quyết định các vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
• Chế độ trách nhiệm vô hạn của chủ doanh nghiệp tư nhân giúp xây dựng lòng tin từ các đối tác và khách hàng, đồng thời giảm bớt các ràng buộc pháp lý so với những loại hình doanh nghiệp khác.

Nhược điểm của doanh nghiệp tư nhân:

• Vì không có tư cách pháp nhân, chủ doanh nghiệp tư nhân đối mặt với rủi ro cao hơn, phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình, không chỉ số vốn đã đầu tư.
• Với sự ra đời của công ty TNHH do một cá nhân sở hữu, doanh nghiệp tư nhân ngày càng ít được ưa chuộng do nhược điểm của trách nhiệm vô hạn.
• Mỗi cá nhân chỉ được phép thành lập một doanh nghiệp tư nhân và không được đồng thời là chủ hộ kinh doanh hoặc thành viên của công ty hợp danh.
• Doanh nghiệp tư nhân không có quyền góp vốn vào công ty hợp danh, công ty TNHH hoặc công ty cổ phần.

Loại hình doanh nghiệp nào đang thịnh hành?

Hiện nay, trong số các loại hình doanh nghiệp đã được đề cập, công ty TNHH và công ty cổ phần là hai hình thức phổ biến nhất. Lý do bao gồm:

Loại hình doanh nghiệp nào đang thịnh hành?

• Các cổ đông của công ty cổ phần và chủ sở hữu của công ty TNHH chỉ phải chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn đã góp, thay vì phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân như trường hợp thành viên hợp danh của công ty hợp danh hoặc chủ doanh nghiệp tư nhân.
• Ngoài việc được phát hành trái phiếu, công ty cổ phần còn có thể phát hành cả cổ phần, tạo điều kiện thuận lợi trong việc huy động vốn để đáp ứng nhu cầu kinh doanh, sản xuất.

Giải đáp một số thắc mắc liên quan

Nên chọn loại hình nào khi thành lập doanh nghiệp?
Tùy theo nhu cầu của người sáng lập mà có thể lựa chọn 1 trong 5 loại hình doanh nghiệp như đã nêu. Tuy nhiên, trong thực tế, đối với các ngành kinh doanh không yêu cầu điều kiện đặc biệt, người khởi nghiệp thường chọn 3 loại hình phổ biến là: Công ty cổ phần, Công ty TNHH 1 thành viên và Công ty TNHH 2 thành viên trở lên.

Nên chọn loại hình nào khi thành lập doanh nghiệp?

Công ty TNHH có thể phát hành trái phiếu để huy động vốn không?
Theo quy định tại Điều 46 và Điều 74 của Luật Doanh nghiệp 2020, cả công ty TNHH 1 thành viên và công ty TNHH 2 thành viên đều có quyền phát hành trái phiếu nhằm huy động vốn.

Loại hình doanh nghiệp nào được phép phát hành cổ phiếu?
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, chỉ có công ty cổ phần được phép phát hành cổ phiếu để huy động vốn và cũng là loại hình duy nhất được tham gia vào thị trường chứng khoán. Đây là lợi thế đặc biệt của công ty cổ phần.

Việc hiểu rõ các loại hình doanh nghiệp mà HR Insider vừa cung cấp là yếu tố quan trọng giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt cho kế hoạch kinh doanh của mình. Dù là công ty TNHH, công ty cổ phần hay doanh nghiệp tư nhân, mỗi loại hình đều có ưu và nhược điểm riêng. Hãy lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp nhất để tối ưu hóa hoạt động và phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh đầy thách thức hiện nay.

Đón đọc thêm những bài viết sau:

• Loại hình công ty nào phù hợp dành cho người mới ra trường?
• Từ A đến Z về business là gì
• Tổng hợp các vị trí trong công ty cơ bản
• 7 loại công ty không bao giờ khá lên nổi

— HR Insider —
VietnamWorks – Website tuyển dụng trực tuyến số 1 Việt Nam